Kentlerde Sosyal Adalet ve Kentsel Tarım İlişkisi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.14603432Anahtar Kelimeler:
Kentsel tarım, sosyal adalet, toplumsal eşitlikÖzet
Kentlerin, farklı kültürleri sınırlarında barındırması ve sunduğu imkanlar, hizmetler ve fırsatlar sayesinde, her geçen yıl dünya nüfusu için cazibe merkezi olma özelliği artmaktadır. Küresel ölçekte devam eden kentleşme eğilimi, Türkiye'de de benzer şekilde etkisini göstermektedir. Dünya Bankası verilerine göre, dünya nüfusunun yaklaşık %50'si kentlerde yaşamaktadır ve bu oranın 2050 yılı itibarıyla %75'e ulaşması öngörülmektedir. Türkiye'de ise 2022 yılı itibarıyla nüfusun %77'si kentlerde ikamet etmektedir. Bu demografik dönüşüm, farklılıkların yönetimi, sosyal entegrasyon ve çok kültürlülük gibi kavramların giderek daha sık tartışılmasına zemin hazırlamaktadır. Bununla birlikte, kentlere yönelen göç dalgaları sonucunda ortaya çıkan istihdam, eğitim ve barınma gibi temel ihtiyaçların karşılanması, kentlerin karşı karşıya kaldığı başlıca sorunlar arasında yer almaktadır. Söz konusu sorunların toplumsal düzlemdeki yansımaları, dışlanma ve sosyal eşitsizlik biçiminde kendini göstermektedir. Kırsal bölgelerden kentlere göç eden bireylerin değişen ihtiyaçları ve bu ihtiyaçları karşılama mekanizmalarına adaptasyon eksiklikleri, sosyal adaletin zedelenmesine ve eşitsizliklerin derinleşmesine zemin hazırlamaktadır. Özellikle kentlerde, kamusal alanlarda farklı yaşam tarzlarına, geleneklere, sosyal statülere ve inanç sistemlerine sahip bireylerin bir araya gelmesi ve etkileşimde bulunması, kent yaşamının doğal ve kaçınılmaz bir sonucu olarak değerlendirilmektedir. Kentleşme hızının yüksek olduğu yerleşim alanlarında, ülke veya şehir fark etmeksizin, benzer sosyal ve ekonomik sorunların ortaya çıktığı görülmektedir. Bu süreç, göçle gelen nüfusun ihtiyaçlarının karşılanmasında yetersizlikler, sosyal eşitsizlikler ve toplumsal uyum sorunları gibi meseleleri beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda, kentsel politika yapıcıların geliştirdiği çözüm önerileri, bireylerin kendilerini ifade edebileceği, toplumsal katılımın desteklendiği ve bu süreçte kimliksizleşme riskinin önüne geçilmesini hedefleyen yaklaşımlar içermelidir. Katılım süreçleri yalnızca bireysel ifade özgürlüğü değil, aynı zamanda kent halkının dayanışma ve sosyal bütünleşme süreçlerine aktif olarak dahil olmasını sağlamalıdır. Bu çalışmada, kentsel adaletin sağlanmasında kentsel tarım uygulamalarının etkisi üzerinde durulacaktır. Kentsel tarım, kent halkının bir arada yaşamasını destekleyen, eşitlik ve sosyal adalet kavramlarının gelişimine katkıda bulunan bir araç olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, kentsel adaletin gerçekleşmesine yönelik pratik bir çözüm aracı olarak kentsel tarımın sunduğu potansiyel değerlendirilecektir.
Referanslar
Akkaya, D., Tunçel, H., & Günay, S. (2024). Gıda Coğrafyası ve Kentsel Tarım İlişkisi. TÜCAUM 2024 Uluslararası Coğrafya Sempozyumu. Bilecik. https://tucaum.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/280/2024/12/TM-06-Deniz-Ates-Akkaya-Harun-Tuncel-Semra-Gunay-100-113.pdf
Büyükcivelek, A. B. (2013). Kentsel Tarım Nedir? Neden Kentsel Tarım? Kalkınma Ajandası, 40-44. https://www.academia.edu/45261807/Nedir_Kentsel_Tar%C4%B1m_Neden_Kentsel_Tar%C4%B1m
Childe, G. (2018). Tarihte Neler Oldu? Kırmızı Yayınları.
del Rosario, P. J. (1999). La agricultura en la ciudad. La Era Urbana, 5(3).
Dalaman Z. B. (2024). Toplumsal Cinsiyet, İklim Krizi ve Şehirler: Savunmasızlıklar ve Uluslararası Kuruluşların Politikaları. İçinde Z.B. Dalaman, F. Tozan (Eds.) Afetler ve Göç Bağlamında Kentler ve Toplum. (134-158). Transnational Press London.
Dalaman, Z. B., & Lehimler, H. M. (2021). Türkiye Sınırı ve Sınırötesi Kentlerde Göç Hareketliliği ve Kentsel Yaşanabilirlik-Afrin ve Çevresi Gözlem Araştırması. Transnational Press London.
Dalaman, Z. B. & Lehimler, H. M. (2016). Dalaman, Z., & Lehimler, H. (2016). Köylerin Mahalle Statüsüne Dönüştürülmesinin Sosyal Etkileri. Saha Araştırma Raporu. İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları.
Deviren, S. (2012). Kentsel Tarım Potansiyeli: İstanbul ve Saraybosna. Kentli Dergisi, 44-52.
Dixon, J. (1999). A cultural economy model for studying food systems. Agriculture and Human values, 16, 151-160. https://doi.org/10.1023/A:1007531129846
Ellis, F., & Sumberg, J. (1998). Food production, urban areas and policy responses. World Development, 26(2), 213-225. https://doi.org/10.1016/S0305-750X(97)10042-0
Engels, F. (2013). İngiltere'de Emekçi Sınıfın Durumu. Ayrıntı Yayınları.
Harvey, D. (2003). Sosyal Adalet ve Şehir. İstanbul: Metis Yayınları.
Hovorka, A. J. (2006). Urban agriculture: addressing practical and strategic gender needs. Development in Practice, 16(1), 51–61. https://doi.org/10.1080/09614520500450826
Işıklar, Ö., & Yalçıntaş, E. (2024). Sürdürülebilir Gıda Üretim Stratejisi Olarak Kentsel Tarım. Cinius Yayınları.
Kanbak, A. (2018). Kent Politikaları İçinde Tarımı Düşünmek. Turkish Studies: https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies. adresinden alındı
Keskin, N. (2019). Küba'da Kentsel Tarım Uygulamaları; Havana Örneği. Hukuk ve İktisat araştırmaları Dergisi, 149-162.
Keyder, Ç., & Yenal, Z. (2013). Bildiğimiz Tarımın Sonu. İletişim Yayınları.
Koca Gülbay, F. (2018). Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi. Medium. https://medium.com/t%C3%BCrkiye/maslowun-i%CC%87htiya%C3%A7lar-hiyerar%C5%9Fisi-d3b99924c49b
Koçancı, M., & Beşirli, H. (2016). Sosyal Adalet, Yoksulluk ve Kentleşme Kavramlarıyla Yoksul Sosyal Konut Uygulamalarını Tartışmak. Türk Eğitim-Sen Genel Merkezi Yayınları, s. 435-440.
Lindner, C. (2021). Rooted in Community”: The Importance of Community Gardens. Liberated Arts: A Journal for Undergraduate Research, 1-9. https://www.researchgate.net/publication/351365865_Rooted_in_Community_The_Importance_of_Community_Gardens
Longhurst, N., Avelino, F., Wittmayer, J., & Weaver, P. (2017). New Economic Logics And Urban Sustainability Transitions. TRANSIT Working Paper.
Lourenço-Lindell, I. (1996). How do the urban poor stay alive? Food provision in a squatter settlement of Bissau, Guinea-Bissau. African Urban Quarterly, 11(2-3), 163-168. https://www.africabib.org/rec.php?RID=184596726
Lukacs, G. (1971). Lenin: A Study on the Unity of His Thought. London: The MIT Press.
Marks, K. (2018). Grundrisse; Ekonomi Politiğin Eleştirisi İçin Ön Çalışma. İstanbul: Birikim Yayınları.
Maxwell, D. G. (1995). Alternative food security strategy: A household analysis of urban agriculture in Kampala. World Development, 23(10), 1669-1681. https://doi.org/10.1016/0305-750X(95)00073-L
Mebratu, D. (1998). Sustainability And Sustainable Development: Historical And Conceptual Review. Elsevier Science Inc, 498.
Mogeout, L. (2000). Urban Agriculture: Definition, Presence, Potentials and Risks, and Policy Challenges. International Development Research Centre (IDRC). https://idl-bnc-idrc.dspacedirect.org/server/api/core/bitstreams/a0cf4b0d-b96c-4124-a1de-f006d4a97f00/content
Mougeot, L. (1994). Introduction African City Farming from a World Perspective. International Development Research Centre. ttps://www.researchgate.net/publication/277165866
Partigöç, N. S. (2018). Kentleşme sürecinde kırsal alanların mekânsal değişimi ve dönüşümü: Denizli kenti örneği. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 11(1), 89-98. https://doi.org/10.17671/gazibtd.347729
Platon. (2008). Devlet. Anonim Yayıncılık.
Şengöz, M. (2022). Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi modeli’nin bütünleşik bir süreç olarak yeniden yorumlanması. Eğitim ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 9(1), 164-173. https://doi.org/10.51725/etad.977931
Tekeli, İ. (2016). Dünya’da ve Türkiye’de kent-kır karşıtlığı yok olurken yerleşmeler için temsil sorunları ve strateji önerileri. İdealkent Yayınları.
Tinker, I. (1994). Cities Feeding People. International Development Research Centre.
Tozar, T., & Ayaşlıgil, T. (2007). Doğal kaynakların sürdürülebilirliği için geliştirilen ekolojik planlama yöntemleri. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 58(1), 17-36. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/174732
TÜİK. (2022). Büyükşehir Nüfusunun Demografik Yapsısı. Türkiye İstatik Kurumu: https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=nufus-ve-demografi-109&dil=1 adresinden alındı
Wratten, E. (1995). Conceptualizing urban poverty. Environment and urbanization, 7(1), 11-38. https://doi.org/10.1177/0956247895007001
Yenigül, S. B. (2016). Büyükşehirlerde tarımsal alanların korunmasında kentsel tarım ve yerel yönetimlerin rolü. Megaron, 11(2), 291-299. https://jag.journalagent.com/megaron/pdfs/MEGARON-35743-FRONT_MATTER.pdf#page=119
Yılmaz, Ç. (2015). Kentsel Tarımın Avrupa Birliği ve Türkiye’deki Geleceği. AB Uzmanlık Tezi, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Esin Yalçıntaş
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
