Türkiye’de Kız Çocuklarının K12 Düzeyinde Eğitime Erişimlerinin Bölge Birimlerine Göre İstatistiksel Olarak İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13910522Anahtar Kelimeler:
eğitim, okullaşma oranları, fırsat eşitsizliğiÖzet
Eğitimde fırsat eşitliği kavramı, bireylerin eğitim olanaklarına erişiminde ve bu olanaklardan yararlanmalarında yaşanan eşitsizlikleri ifade etmektedir. Eğitimde fırsat eşitliğinin sağlanması, bireysel gelişimin yanı sıra toplumsal gelişim adına da büyük önem taşımaktadır. Eğitime erişimde en önemli sorunlardan birisi fırsat eşitliğinin sağlanamamasıdır. Bireyin cinsiyeti, sosyo-ekonomik, politik, kültürel farklılık ve coğrafi etkenler gibi unsurlar eğitime erişimde farklılıklara neden olmaktadır. Bu bağlamda çalışmada, bölgesel gelişimin kız çocukların eğitime erişimlerindeki etkisinin ortaya konulması amacıyla, Düzey 2 bölge birimleri ele alınmaktadır. Bu çalışma, bölgesel farklılık ve cinsiyet değişkeni ele alınarak Türkiye'de kız çocuklarının erkek çocuklarına oranla eğitime erişimini ve kız çocuklarının eğitime erişimindeki bölgesel farklılıkları belirlemeyi amaçlamaktadır. Ayrıca, tarihsel süreç içerisinde kız çocuklarının farklı kademelerde eğitime erişimindeki oranların karşılaştırılması ve analizi üzerinde durulmaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi tekniği kullanılarak tasarlanmaktadır. Çalışmanın amacına uygun veri kaynağı olarak, 2006-2023 yılları arasındaki Milli Eğitim Bakanlığı’nın resmi istatistikleri kullanılarak verilere detaylı bir şekilde yer verilecektir. Bu çalışma, Düzey 2 bölgesindeki kız çocukların eğitime erişimlerin düşük olduğu coğrafyalarda kız çocuklarının eğitime erişimine yönelik farkındalığı artırmayı ve politika yapıcılarına rehberlik sunması nedeniyle önemli gelişim sağlamaktadır.
Referanslar
Akgül, E. A. (2019). "Eğitimde fırsat eşitliği - cinsiyet ayrımı faktörü" üzerine bir araştırma. International Journal of Social and Humanities Sciences (IJSHS), 3(1), 127-142. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/767866
Arslan, B. (2015). Türkiye’de il özel idarelerinin eğitim yatırım harcamaları ve halkın eğitim yatırımlarına katkısının çözümlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2015(19), 45-66. http://dx.doi.org/10.14520/adyusbd.13692
Beltekin, N. & Çete, U. (2019). Eğitim hakkını yeniden tanımlamak. Hafıza Dergisi, 1(1), 27-39. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/913975
Bilgin, R., & Erbuğ, E. (2021). Eğitimde fırsat eşitsizliği üzerine eleştirel bir değerlendirme. International Journal of Economics Administrative and Social Sciences, 4(2), 231-239. http://ijeass.gedik.edu.tr/tr/download/article-file/2163675
Binbir, Ü. & Arataman, G. (2021). Eğitim hakkı: Bir sistematik derleme çalışması. Opus International Journal of Society Researches, 18(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 5067-5098. https://doi.org/10.26466/opus.898503
Çelikkol, Ö., & Avcı, N. (2017). Aile gelir düzeyi bağlamında liselere erişimde eğitimsel eşitsizlik alanlarının araştırılması (Isparta il merkezi örneği). Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 165-183. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/400162
ERG. (2016). Öğrenciler ve Eğitime Erişim Arka Plan Raporu. Eğitim İzleme Raporu (2015-2016). Eğitim Reformu Girişimi. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2017/03/EIR2015-16_ArkaPlanRaporu_OgrencilerveEgitimeErisim_YTA_0.pdf adresinden erişildi.
Ferreira, F. H. G., & Gignoux, J. (2010). Eğitimde Fırsat Eşitsizliği: Türkiye Örneği. Türkiye Cumhuriyeti Devlet Planlama Teşkilatı ve Dünya Bankası Refah ve Sosyal Politika Analitik Çalışma Programı. https://abdigm.meb.gov.tr/projeler/ois/egitim/006.pdf
Gökçe, B. (2013). Türkiye’nin toplumsal yapısı ve toplumsal kurumlar (4. baskı). Savaş Yayınevi.
Güngör, A., & Güngör, A. A. (2023). PİSA 2018 Sonuçları Bağlamında Türkiye'deki Eğitimde Fırsat Eşitliğinin Bölgeler Temelinde Analizi. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 176-194. https://orcid.org/0000-0001-6393-6250
Gürel, N., & Kartal: . (2015). Türkiye’de eğitime erişimin bazı değişkenlere göre incelenmesi. İlköğretim Online, 14(2), 593-608. http://dx.doi.org/10.17051/io.2015.60429
Ilgar, R. (2023). Türkiye’de eğitimde yaşanan bölgesel farklılıklar. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 9(2), 20-44. https://doi.org/10.47615/issej.1329419
Işık, M., & Bahat, İ. (2021). Teknoloji bağlamında eğitimde fırsat eşitsizliği: eğitime erişime yönelik sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(2), 498-517. https://doi.org/10.31592/aeusbed.908232
İnan, M., & Demir, M. (2018). Eğitimde fırsat eşitliği ve kamu politikaları: Türkiye üzerine bir değerlendirme. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 337-359. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahbvuibfd/issue/39904/473769
Kurtdaş, E. M. (2021). Eğitimde Cinsiyet Temelli Fırsat Eşitsizliği. Sosyolojik Düşün, 6(2), 112-144. https://doi.org/10.37991/sosdus.1020228
MEB (2006-2023). Milli Eğitim İstatistikleri: Örgün Eğitim Yıllık Raporları. https://sgb.meb.gov.tr/www/resmi-istatistikler/icerik/64 adresinden erişildi.
MEB (2007). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2006-2007). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2006_2007.pdf adresinden erişildi.
MEB (2008). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2007-2008). MEB Yayınları. https://sgb. meb.gov.tr/www/mill-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2007-2008/icerik/72 adresinden erişildi.
MEB (2009). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2008-2009). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_12/06020906_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2008_2009.pdf adresinden erişildi.
MEB (2010). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2010-2011). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2010-2011/icerik/70 adresinden erişildi.
MEB (2011). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2010-2011). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2010-2011/icerik/69 adresinden erişildi.
MEB (2012). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2011-2012). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2012_12/06021046_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2011_2012.pdf adresinden erişildi.
MEB (2013). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2012-2013). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2012_2013.pdf adresinden erişildi.
MEB (2014). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2013-2014). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-2013-2014/icerik/95 adresinden erişildi.
MEB (2015). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2014-2015). MEB Yayınları. http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb_istatistikleri_orgun_egitim_2014_2015.pdf adresinden erişildi.
MEB (2016). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2015-2016). MEB Yayınları. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_03/18024009_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2015_2016.pdf adresinden erişildi.
MEB (2017). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2016-2017). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-istatistikleri-orgun-egitim-20162017/icerik/270 adresinden erişildi.
MEB (2017). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2016-2017). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/08151328_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2016_2017.pdf adresinden erişildi.
MEB (2018). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2017-2018). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_09/06123056_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2017_2018.pdf adresinden erişildi.
MEB (2019). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2018-2019). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_09/30102730_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2018_2019.pdf adresinden erişildi.
MEB (2020). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2019-2020). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=396 adresinden erişildi.
MEB (2020). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2019-2020). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf adresinden erişildi.
MEB (2021). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2020-2021). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_09/10141326_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2020_2021.pdf adresinden erişildi.
MEB (2022). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2021-2022). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_09/15142558_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2021_2022.pdf adresinden erişildi.
MEB (2023). Milli Eğitim İstatistikleri-Örgün Eğitim (2022-2023). MEB Yayınları. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_09/29151106_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2022_2023.pdf adresinden erişildi.
Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, (33). https://doi.org/10.21560/spcd.03093
Özer, M. (2023). Türkiye’de eğitim sisteminde son 20 yılda gerçekleştirilen dönüşümün son OECD raporuna dayalı bir değerlendirmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 13(2), 148-163. DOI: 10.5961/higheredusci.1315684
Sak, R., Sak, İ. T. Ş., Şendil, Ç. Ö., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-256.http://doi.org/10.33400/kuje.843306
Tezcan, M. (1985). Eğitim Sosyolojisi (4. Baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
Uysal, N. K., & Gelbal: . (2018). PISA ve TÜİK Verileri Çerçevesinde Türkiye'de Eşitsizlik. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(4), 1198-1206. https://doi.org/10.24106/kefdergi.434152
Yiğiter, S. Ç. (2019). İstatistiki bölge birimleri sınıflaması düzey 2 bölgelerinde iş kazalarının değerlendirilmesi. İSG Akademik, 1(1), 1-11.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Berna Erdoğan Yoldaş
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
