Kadının Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuğuna Soyadını Verme Hakkı’nın Bireysel Başvuru Işığında Değerlendirilmesi

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.14603315

Anahtar Kelimeler:

Bireysel başvuru, çocuğun soyadı, kadının soyadı, eşitlik ilkesi, ayrımcılık yasağı

Özet

Çalışmanın konusu, evlilik birliği dışında doğan çocuğuna, kadının kendi soyadını verme hakkıdır. Türk Medeni Kanunu’nda daha önce yer alan evlilik birliği içinde ve evlilik birliği dışında doğan çocuk ayrımı ve bu konuda Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karar doğrultusunda, çalışma evlilik birliği dışında doğan çocuğa kadının soyadını verme hakkına özgülenmiş ve bu konudaki karar incelemesinde güncel gelişmeler sebebiyle, bireysel başvuru kararı seçilmiştir. Çalışmaya çocuğun soyadının düzenlenmesi kapsamında iç hukukta yer alan mevzuat ve buna ilişkin mahkeme kararları incelenerek başlanmıştır. Çalışmanın ikinci kısmında ise Anayasa Mahkemesi’ne evlilik birliği içerisinde doğan ve boşanma sonrasında velayet hakkı annede olan çocuğun soyadının düzenlenmesi hususunda yapılan başvuru ve Anayasa Mahkemesi’nin bu kapsamdaki kararı değerlendirilmiştir. Çalışmanın son kısımda ise makalenin özgülendiği alan olan, evlilik birliği dışında doğan çocuğun soyadının düzenlenmesi kapsamında, annenin çocuğuna soyadını vermesi yönünde Anayasa Mahkemesi’ne yapılan bireysel başvuru ve başvuruda öne sürülen hak ihlalleri kapsamında Anayasa Mahkemesi’nin incelemesi, ayrıntılarıyla ele alınmıştır. Sonuç kısmında ise tüm bu bilgiler ışığında, çocuğun soyadına ilişkin değerlendirmelere ve önerilere yer verilmiştir.

Referanslar

Ecevit, Y. (2021). Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Temel Kavramları. Ankara: CEİD yayınları. https://ceidizler.ceid.org.tr/Toplumsal-Cinsiyet-Esitliginin-Temel-Kavramlari-i218

Erbek Odabaşı, Ö. (2017). Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay Kararları Çerçevesinde Evli Kadının Soyadı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(1), 43-109. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfd/issue/46821/587126

Ergene, D. (2011). İnsan Hakları Hukukundaki Gelişmeler Işığında Türk Hukukunda Kadının ve Çocuğun Soyadı Meselesi ve Medenî Kanun'da Değişiklik Önerisi. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 31(2), 123-176. https://dergipark.org.tr/en/pub/iumhmohb/issue/9400/117759

Güler, Z. (2018). Türk Hukuku'nda Kadının Soyadına İlişkin Gelişmeler Çerçevesinde Çocuğun Soyadı. (Tez No 533684) [Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Özel Hukuk Anabilim Dalı/Medeni Hukuk Bilim Dalı]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.

Helvacı, S. (2015). Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin ve Anayasa Mahkemesinin Kararları Işığında Evli Kadının Soyadı. Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 35(1), 157-169. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/411028

Helvacı, S., & Kocabaş, G. (2015). Fransız, Alman, İsviçre ve Türk Hukuklarında Kadının Soyadı. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 21(2), 615-644. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruhad/issue/27556/289904

İnceoğlu, S. (2006). Türk Anayasa Mahkemesi ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Eşitlik ve Ayrımcılık Yasağı. Çalışma ve Toplum, 4(11), 45-62. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ct/issue/71833/1155466

Kanadoğlu, O. K. (2021). Feminizm ve Kadın Hakları. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 18(1), 141-169. https://dergipark.org.tr/tr/pub/yuhfd/issue/60648/894804

Kılınç, Ü. (2010). İsim ve Soyisim Hakkının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Korunması. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (89), 242-276. https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2010-89-627

Oktay-Özdemir, S. (2016). Soyadı ve ile İlgili İsviçre Medeni Kanunu’nda 2013 Yılında Yürürlüğe Giren Değişiklikler ile Türk Hukukundaki Durumun Karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(3), 2017-2032. https://dergipark.org.tr/tr/pub/maruhad/issue/36500/359366

Belgeler

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 4. Daire, Ünal Tekeli v. Türkiye, BN.29865/96, KT.16/11/2004.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Zarb Adami v. Malta, BN: 17209/02, KT.20/6/2006.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Cusan ve Fazzo/İtalya, BN: 77/07, KT. 7/1/2014.

Anayasa Mahkemesi, Tuğba Arslan [GK], BN: 2014/256, KT. 25/6/2014.

Anayasa Mahkemesi, Gülbu Özgüler, [GK], BN: 2013/7979, KT. 11/11/2015.

Anayasa Mahkemesi, Hayriye Özdemir, BN: 2013/3434, KT. 25/06/2015.

Anayasa Mahkemesi, Nurcan Yolcu [GK], BN: 2013/9880, KT. 11/11/2015.

Anayasa Mahkemesi, Hacı Ahmet Eskikanbur, BN: 2015/2944, KT. 9/1/2019.

Anayasa Mahkemesi, S.E, BN. 2017/40178, KT.26.02.2020.

Anayasa Mahkemesi, E.1987/1, K.1987/18, KT.11/9/1987.

Anayasa Mahkemesi, E.1990/15, K. 1991/5, KT.28/2/1991.

Anayasa Mahkemesi, E: 2005/114, K: 2009/105, KT.2/07/2009.

Anayasa Mahkemesi, E: 2010/119, K: 2011/165, KT.8/12/2011.

Anayasa Mahkemesi, E: 2022/155, K: 2023/38, KT. 22/2/2023.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E.2013/18-1755, K.2015/1039, KT. 13/3/2015.

İndir

Yayınlanmış

06.01.2025

Nasıl Atıf Yapılır

Çelebi, Özge. (2025). Kadının Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuğuna Soyadını Verme Hakkı’nın Bireysel Başvuru Işığında Değerlendirilmesi. Journal of Sustainable Equity and Social Research, 2(1), 69–81. https://doi.org/10.5281/zenodo.14603315